Cilat janë dëmet që shkakton duhani

Konsumimi i duhanit, po përhapet gjithmonë edhe më tepër në shoqërinë shqiptare. Mjekja-specialiste, pranë Dispanserisë së Sëmundjeve të Mushkërive në Tiranë, Matilda Gjergji, tregon për “Shekulli”-n, rreth dëmeve që shkaktohen në organizëm nga pirja e tij. Ky ves dëmton jo vetëm mushkëritë, por çdo qelizë dhe ind të trupit tonë. Ajo tregon se, edhe pesë cigare në ditë kanë efekte anësore. Duhani dëmton jo vetëm duhanpirësin, por edhe personat pranë tij. Sipas saj, shqetësues është fakti që duhani ka nisur të konsumohet në masë nga gratë dhe fëmijët.

Megjithëse shfaqen shenjat e para të sëmundjeve, që shkaktohen nga pirja e duhanit, shpesh njerëzit nuk i drejtohen mjekut të familjes apo mjekut specialist. Tashmë në mjekësi ofrohet asistencë me medikamente të ndryshme për të ndihmuar lënien e duhanit.

Simptomat e para fillojnë të shfaqen qysh në vitin e parë të nisjes së duhanit. Sa më shumë cigare të pihen, aq më i madh është rreziku i kronicizimit dhe i shkaktimit të shenjave dhe sëmundjeve të ndryshme. Por elementet klinike nuk mungojnë as te njerëzit që pinë më pak se pesë cigare në ditë. Koha se kur mund të shfaqen dëmtimet nga pirja e duhanit është e lidhur ngushtë edhe me faktorë të tjerë trashëgimie, mjedisi apo sëmundje të tjera, që mbart individi kur pi duhan.
Pirja e duhanit dëmton pothuajse çdo organ në trupin e njeriut. Në morinë e dëmtimeve të duhanit mund të përfshijmë kryesisht sëmundjet kronike të mushkërive, të zemrës, të enëve të gjakut, të trurit, të sistemit tretës, riprodhimit etj. Dëmtime të rënda konsiderohen efektet shkatërruese që ka duhani mbi qelizat dhe strukturat e tjera të rrugëve ajrore, sidomos ato në nivelin bazal, ose bronko-alveolar të mushkërive. Fillimisht dëmtimet e mushkërive mund të nisin si minimale dhe të përshkruhen nga duhanpirësit, si kollë e thatë. Me kalimin e viteve ajo mund të kthehet në kollë me sekrecione, ose në kollë të njomë. Prezenca e kollës së njomë te duhanpirësit nuk është gjë tjetër, veçse manifestimi më tipik i bronkitit kronik, që vjen nga duhani. Gjithashtu veçantia e kollës te këta të sëmurë është se, ajo shfaqet kryesisht në mëngjes herët. Nëse nuk ndërpritet pirja e duhanit dhe nuk diagnostikohen me kollë bronkiti kronik, këta të sëmurë mund të preken edhe nga sëmundje më të rënda si: bllokim dhe ngushtim të pakthyeshëm të bronkeve dhe rrugëve të tjera ajrore. Gjithashtu, këta të sëmurë jo rrallëherë bëhen astmatikë dhe kanë nevojë për marrjen e pompave dhe mjekimeve të tjera, me synim lehtësimin e shenjave të komplikacioneve të pirjes së duhanit. Të gjithë e dinë lidhjen e drejtpërdrejtë që ka kanceri i mushkërive me pirjen e duhanit. Në mbi 90 për qind e rasteve, kanceri i mushkërive ndodh te njerëzit që kanë pirë duhan. Studime shkencore kanë demonstruar lidhjen e drejtpërdrejtë të pirjes së duhanit me frekuencën në rritje të kancerit, jo vetëm në mushkëri, por edhe në organe të tjera, si për shembull në stomak, zorrë, prostatë etj. Në zemër dhe në enët e gjakut dëmet që sjell kjo sëmundje ka lidhje me rritjen e tensionit të gjakut, rritje në ritmin e zemrës, trashjen dhe shtimin e mundësive për dëmtime arteriale, gjithashtu edhe në rritjen e rrezikut për tromboza dhe hemorragji.